پیماننامه حقوق کودک یک کنوانسیون بینالمللی است که حقوق مدنی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کودکان را بیان میکند. دولتهایی که این معاهدهرا امضا کردهاند موظف به اجرای آن هستند و شکایتهای راجع به آن به کمیته حقوق کودک ملل متحد تسلیم میشود.
کمیته حقوق کودک ملل متحد نهادی برای بررسی پیشرفت کشورهای عضو در دستیابی به تحقق تعهدات ناشی از پیمان است که به موجب ماده ۴۳ کنوانسیون تأسیس شده و از ده کارشناس تشکیل میشود که از اتباع کشورهای عضو با توجه به پراکندگی جغرافیایی و نظامهای حقوقی اصلی انتخاب میشوند. وظیفه اصلی این کمیته بررسی گزارشهای رسیده از کشورهای عضو کنوانسیون، ارائه پیشنهادها یا توصیههای کلی بر اساس بررسی گزارشها درخواست مشاوره و مساعدت فنی از صندوق کودکان ملل متحد، سازمانهای تخصصی ملل متحد و دیگر نهادهای دارای صلاحیت است.
این کنوانسیون در ۲۰نوامبر۱۹۸۹مورد پذیرش مجمع عمومی سازمان ملل متحدقرار گرفت. تاکنون ۱۹۳ کشور (تمام اعضای ملل متحدبه جز ایالات متحده آمریکاو سومالی)این سند را امضا کردهاند و در ۱۴۰ کشور اجرا میشود. و به این ترتیب مقبولترین سند حقوق بشردر تاریخ است.
برای آشنایی بیشتر شما همیاران عزیز متن کامل این پیمان نامه (کنوانسیون) را در ادامه ی مطلب آورده ایم.
كنوانسیون حقوق كودك
مصوب نوامبر 1989(23)
مقدمه
كشورهای طرف كنوانسیون حاضر:
با توجه به این كه طبق اصول اعلام شده در منشور سازمان ملل به رسمیت شناختن حقوق لاینفك، مساوی و منزلت تمام اعضای خانواده بشری زیربنای آزادی، عدالت و صلح در جهان است،
با در نظر داشتن این كه اعضای سازمان ملل در منشور سازمان، اعتقاد خود را به حقوق اساسی و مقام و ارزش انسان و عزم خود را برای افزایش پیشرفتهای اجتماعی و معیارهای زندگی بهتر توأم با آزادیهای بیشتر، در آزادیها پیشتر اعلام كردهاند،
با تشخیص این كه سازمان ملل در اعلامیه جهانی حقوق بشر و در كنوانسیونهای بینالمللی حقوق بشر اعلام و موافقت نموده كه هر یك از افراد بدون هر گونه تبعیض از نظر نژاد، رنگ، جنس، زبان، مذهب، عقاید سیاسی، جایگاه اجتماعی یا ملی، تولد و یا سایر خصوصیات، در تمام حقوق و آزادیهایی كه در آن كنوانسیونها و اعلامیهها اعلام شده، ذیحق میباشند،
و نظر به این كه سازمان ملل در اعلامیه جهانی حقوق بشر اعلام نموده است كه دوران كودكی مستلزم مراقبتها و مساعدتهای ویژه میباشد،
با اعتقاد به این كه خانواده به عنوان جزء اصلی جامعه و محیط طبیعی برای رشد و رفاه تمام اعضای خود خصوصاً كودكان میبایستی از حمایتها و مساعدتهای لازمه به نحوی برخوردار شود كه بتواند مسئولیتهای خود را در جامعه ایفا كند،
با تشخیص این كه كودك برای رشد كامل و متعادل شخصیتی خود میبایستی در محیط خانواده و در فضایی (مملو) از خوشبختی، محبت و تفاهم بزرگ شود،
با توجه به این كه كودك میبایست آمادگی كامل برای زندگی فردی در جامعه داشته باشد و در سایه ایدهآلهایی كه درمنشور سازمان ملل اعلام شده، خصوصاً صلح، احترام، بردباری، آزادی، برابری و اتحاد بزرگ شود،
با در نظر داشتن این كه لزوم انجام مراقبتهای ویژه از كودك در اعلامیه حقوق كودك ژنو 1924 بیان شده، در 20 نوامبر 1959 در اعلامیه حقوق كودك مجمع عمومی به تصویب رسیده، در اعلامیه جهانی حقوق بشر و در میثاق بینالمللی حقوق مدنی و سیاسی (خصوصاً در موارد 23 و 24)، در كنوانسیون بینالمللی حقوق اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی (خصوصاً در ماده 10) و در اسناد و احكام سازمانهای تخصصی و سازمانهای بینالمللی مربوط به رفاه كودكان به رسمیت شناخته شده است،
با توجه به این كه در اعلامیه جهانی حقوق بشر تصریح شده است، «كودك به خاطر نداشتن رشد كامل فیزیكی و ذهنی محتاج مراقبت و حمایتهایی از جمله حمایتهای مناسب حقوقی قبل و بعد از تولد میباشد»،
با در نظر گرفتن مفاد اعلامیه اصول حقوقی و اجتماعی مربوط به حمایت و رفاه كودكان با اشاره ویژه به موضوع فرزند رضاعی و فرزندخواندگی ملی و بینالمللی، قانون حداقل استاندارد سازمان ملل در مورد اجرای عدالت برای افراد صغیر (قوانین پكن) و اعلامیه حمایت از زنان و كودكان در مواقع اضطراری و جنگها، با تشخیص این كه در تمام كشورهای جهان كودكانی وجود دارند كه تحت شرایط دشوار زندگی میكنند و این گونه كودكان محتاج توجهات ویژهای هستند، با توجه به ارزشهای سنتی و فرهنگی هر ملت در حمایت و تعلیم و تربیت یكنواخت كودك،
و با عنایت به اهمیت همكاریهای بینالمللی برای بهبود شرایط زندگی كودكان در تمام كشورها خصوصاً كشورهای در حال توسعه، به توافقات ذیل نایل شدند:
بخش 1
ماده 1
از نظر این كنوانسیون منظور از كودك افراد انسانی زیر سن 18 سال است مگر این كه طبق قانون قابل اجرا در مورد كودك، سن بلوغ كمتر تشخیص داده شود.
ماده 2
1. كشورهای طرف كنوانسیون، حقوقی را كه در این كنوانسیون در نظر گرفته شده، برای تمام كودكانی كه در حوزه قضائی آنها زندگی میكنند بدون هیچگونه تبعیضی از جهت نژاد، رنگ، جنسیت، زبان، مذهب، عقاید سیاسی، ملیت، جایگاه قومیو اجتماعی، مال، عدم توانایی، تولد و یا سایر احوال شخصیه والدین و یا قیم قانونی محترم شمرده و تضمین خواهند نمود.
2. كشورهای طرف كنوانسیون تمام اقدامات لازم را جهت تضمین حمایت از كودك در مقابل تمام اشكال تبعیض، مجازات بر اساس موقعیت، فعالیتها، ابراز عقیده و یا عقاید والدین، قیم قانونی و یا اعضای خانواده كودك به عمل خواهند آورد.
ماده 3
1. در تمام اقدامات مربوط به كودكان كه توسط مؤسسات رفاه اجتماعی عمومی و یا خصوصی، دادگاهها، مقامات اجرائی، یا ارگانهای حقوقی انجام میشود، منافع كودك از اهّم ملاحظات میباشد.
2. كشورهای طرف كنوانسیون متقبل میشوند كه حمایتها و مراقبتهای لازمه را برای رفاه كودكان، با توجه به حقوق و وظایف والدین آنها، قیم و یا سایر افرادی كه قانوناً مسئول آنان هستند، تضمین كنند و در این راستا اقدامات اجرائی و قانونی مناسب معمول خواهد گردید.
3. كشورهای طرف كنوانسیون تضمین خواهند نمود كه مؤسسات، خدمات و وسائلی كه مسئول مراقبت و حمایت كودكان هستند مطابق با معیارهائی باشند كه توسط مقامات ذیصلاحیت خصوصاً در زمینههای ایمنی، بهداشت، تعداد كاركنان آن مؤسسات و نحوه نظارت و بازرسی، تعیین شده است.
ماده 4
كشورهای طرف كنوانسیون اقدامات اجرائی و قانونی لازم را جهت تحقق حقوق شناخته شده در این كنوانسیون معمول خواهند داشت. كشورهای طرف كنوانسیون با توجه به حقوق اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی اقداماتی را در جهت به كارگیری حداكثر منابع موجود خود و در صورت لزوم در چارچوب همكاریهای بینالمللی به عمل خواهند آورد.
ماده 5
كشورهای طرف كنوانسیون احترام به مسئولیتها، حقوق و وظایف والدین و یا در صورت قابلیت اطلاق، اعضای خانواده بزرگی كه از طریق آداب محلی به وجود میآید، قیم و یا سایر اشخاصی كه قانوناً مسئول كودك هستند را متقبل میشوند و به طریقی كه موجب تكامل تواناییهای كودك شود، راهنمایی و ارشاد لازم را جهت اعمال حقوق شناخته شده كودك در این كنوانسیون، به عمل خواهند آورد.
ماده 6
1. كشورهای طرف كنوانسیون حق ذاتی هر كودك را برای زندگی به رسمیت خواهند شناخت.
2. كشورهای طرف كنواسیون ایجاد حداكثر امكانات را برای بقا و پیشرفت كودك تضمین خواهند نمود.
ماده 7
1. تولد كودك بلافاصله پس از به دنیا آمدن ثبت میشود و از حقوقی مانند حق داشتن نام، كسب تابعیت و در صورت امكان، شناسایی والدین و قرار گرفتن تحت سرپرستی آنها برخوردار میباشد.
2. كشورهای طرف كنوانسیون این حقوق را مطابق با قوانین ملی و تعهدات خود طبق اسناد بینالمللی مربوطه در این زمینه، خصوصاً در مواردی كه كودك در صورت عدم اجرای آنها آواره محسوب گردد، لازمالاجرا تلقی خواهند كرد.
ماده 8
1. كشورهای طرف كنوانسیون حق كودك برای حفظ هویت خود، من جمله ملیت، نام و روابط خانوادگی را طبق قانون و بدون مداخله تضمین خواهند كرد.
2. در مواردی كه كودك به طور غیرقانونی از تمام یا برخی از حقوق مربوط به هویت خود محروم شود، كشورهای عضو حمایت و مساعدتهای لازم را برای استیفای سریع حقوق فوق به عمل خواهند آورد.
ماده 9
1. كشورهای طرف كنوانسیون تضمین مینمایند كه كودكان علیرغم خواستهشان از والدین خود جدا نشوند، مگر در مواردی كه مقامات ذیصلاح مطابق قوانین و مقررات و پس از بررسیهای قضایی مصمم شوند كه این جدایی به نفع كودك است. این گونه تصمیمات ممكن است در موارد به خصوصی از قبیل سوءاستفاده و یا بیتوجهی والدین كودك و یا هنگام جدا شدن والدین از یكدیگر ضرورت یابد و در این صورت باید در مورد محل اقامت كودك تصمیمی اتخاذ شود.
2. در هر یك از مراحل دادرسی مربوط به پاراگراف اول ماده 9 باید به تمام طرفهای ذینفع فرصت داده شود در مراحل دادرسی شركت كرده و نظرات خود را ابراز كنند.
3. كشورهای طرف كنوانسیون، حق كودكی را كه از یك یا هر دو والدین جدا شده، مبنی بر حفظ روابط شخصی و تماس مستقیم با والدین به طور منظم رعایت خواهند نمود، مگر در مواردی كه این امر مغایر منافع كودك باشد.
4. هنگامیكه جدایی ناشی از اقدامات دولت از قبیل بازداشت، زندانی كردن، تبعید، اخراج یا مرگ (منجمله مرگی كه در حین توقیف بودن شخص واقع شود) یكی یا هر دو والدین و یا كودك باشد، كشور طرف كنوانسیون بنا به درخواست، والدین یا كودك یا در صورت اقتضا یكی از اعضای خانواده را در جریان اطلاعات ضروری در مورد اموال فرد غایب خانواده قرار خواهد داد، مگر در مواردی كه دادن این گونه اطلاعات مضر به حال كودك باشد. كشورهای طرف كنوانسیون هم چنین تضمین خواهند نمود كه تسلیم این درخواست فی نفسه عواقبی برای افراد مربوطه در پی نداشته باشد.
ماده 10
1. مطابق با تعهدات كشورهای طرف كنوانسیون در پاراگراف 1 ماده 9، در خواست كودك یا والدین وی برای ورود یا ترك كشور برای به هم پیوستن مجدد خانواده، از سوی كشور طرف كنوانسیون با نظر مثبت و به روشی انسانی و سریع برسی خواهند شد. كشورهای طرف كنوانسیون با نظر مثبت و به روشی انسانی و سریع بررسی خواهد شد. كشورهای طرف كنوانسیون هم چنین تضمین خواهند نمود كه تسلیم این گونه در خواستها عواقبی برای درخواست كننده و اعضای آنها در پی نخواهد داشت.
2. كودكی كه والدینش در كشورهای جداگانه زندگی میكنند حق دارد گذشته از شرایط استثنایی به طور منظم روابط شخصی و تماس مستقیم با والدین خود داشته باشد. بدین منظور و مطابق با تعهدات مندرج در پاراگراف 2 ماده 9، كشورهای طرف كنوانسیون حق والدین و كودك برای ترك هر كشور من جمله كشور ملی خود و ورود به هر كشور دیگری را محترم خواهند شمرد. حق ترك هر كشوری فقط مشمول محدودیتهایی است كه در قانون تصریح شده و برای حفظ امنیت ملی، نظم عمومی، سلامت عمومی یا اخلاقیات یا حقوق یا آزادیهای دیگران یا سایر حقوقی كه در این كنوانسیون به رسمیت شناخته شدهاند، ضروری است.
ماده 11
1. كشورهای طرف كنوانسیون اقداماتی را در جهت مبارزه با انتقال قاچاق و عدم بازگشت كودكان (مقیم) خارج معمول خواهند داشت.
2. در این راستا، كشورهای طرف كنوانسیون انعقاد توافقنامههای دو جانبه و یا چند جانبه یا پذیرش توافقنامههای موجود را تشویق خواهند نمود.
ماده 12
1. كشورهای طرف كنوانسیون تضمین خواهند كرد كودكی كه قادر به شكل دادن به عقاید خود میباشد، بتواند این عقاید را آزادانه درباره تمام موضوعاتی كه مربوط به وی میشود ابراز كند. به نظرات كودك مطابق با سن و بلوغ وی بها داده شود.
2. بدین منظور، خصوصاً برای كودك فرصتهایی فراهم آورده شود تا بتواند در هر یك از مراحل دادرسی اجرائی و قضایی مربوط به وی به طور مستقیم یا از طریق یك نماینده یا شخصی مناسب به طریقی كه مطابق با مقررات اجرائی قوانین ملی باشد، ابراز عقیده نماید.
ماده 13
1. كودك دارای حق آزادی ابراز عقیده میباشد. این حق شامل آزادی جستجو، دریافت و رساندن اطلاعات و عقاید از هر نوع، بدون توجه به مرزها، كتبی یا شفاهی یا چاپ شده، به شكل آثار هنری یا از طریق هر رسانه دیگری به انتخاب كودك میباشد.
2. اعمال این حق ممكن است منوط به محدودیتهای خاصی باشد، ولی این محدودیتها فقط منحصر به مواردی است كه در قانون تصریح شده و ضرورت دارند.
الف ـ برای احترام به حقوق یا آبروی دیگران
ب ـ برای حفاظت از امنیت ملی یا نظم عمومی یا به خاطر سلامت عمومی و یا مسائل اخلاقی.
ماده 14
1. كشورهای طرف كنوانسیون حق آزادی فكر، عقیده و مذهب را برای كودك محترم خواهند شمرد.
2. كشورهای طرف كنوانسیون حقوق و وظایف والدین و سایر سرپرستان قانونی كودك را درباره هدایت كودك در جهت اعمال حقوق وی به طریقی كه باعث اعتلای استعدادها و تواناییهای كودك شود، محترم خواهند شمرد.
3. آزادی ابراز عقیده و مذهب فقط طبق محدودیتهایی كه در قانون تصریح شده و برای حفظ امنیت، نظم، سلامت و اخلاقیات عمومی و یا حقوق و آزادیهای اساسی دیگران لازم است، محدود میشود.
ماده 15
1. كشورهای طرف كنوانسیون، حقوق كودك را در مورد آزادی تشكیل اجتماعات و مجامع مسالمتآمیز به رسمیت میشناسند.
2. به غیر از محدودیتهایی كه در قانون تصریح شده و یا برای حفظ منافع امنیت ملی یا امنیت عمومی، نظم عمومی، سلامت عمومی و اخلاقیات و یا حقوق و آزادیهای دیگران ضروری است، هیچ محدودیتی در اعمال این حقوق وجود ندارد.
ماده 16
1. در امور خصوصی، خانوادگی، یا مكاتبات هیچ كودكی نمیتوان خودسرانه یا غیرقانونی دخالت كرد یا هتك حرمت نمود.
2. كودك در برابر این گونه دخالتها و یا هتك حرمتها مورد حمایت قانون قرار دارد.
ماده 17
كشورهای طرف كنوانسیون به عملكرد مهم رسانههای گروهی واقف بوده و دسترسی كودك به اطلاعات و مطالب از منابع گوناگون و بینالمللی، خصوصاً مواردی كه مربوط به اعتلای رفاه اجتماعی، معنوی یا اخلاقی و بهداشت جسمی و روحی وی میشود را تضمین میكنند. در این راستا، كشورها اقدامات ذیل را به عمل خواهند آورد:
الف) تشویق رسانههای گروهی به انتشار اطلاعات و مطالبی كه برای كودك استفادههای اجتماعی و فرهنگی داشته و با روح ماده 29 نیز مطابق باشد.
ب) تشویق همكاریهای بینالمللی در جهت تولید، مبادله و انتشار این گونه اطلاعات و مطالب از منابع گوناگون فرهنگی، ملی و بینالمللی
ج) تشویق تولید و انتشار كتابهای كودكان
د) تشویق رسانههای گروهی جهت توجه خاص به احتیاجات مربوط به آموزش زبان كودكانی كه به گروههای اقلیت تعلق دارند یا بومی هستند.
ه) تشویق توسعه خط مشیهای مناسب در جهت حمایت از كودك در برابر اطلاعات و مطالبی كه به سعادت وی آسیب میرساند با توجه به مفاد مواد 13 و 18.
ماده 18
1. كشورهای طرف كنوانسیون بیشترین تلاش خود را برای تضمین به رسمیت شناختن این اصل كه پدر و مادر كودك مسئولیتهای مشتركی در مورد رشد و پیشرفت كودك دارند، به عمل خواهند آورد. والدین و یا قیم قانونی مسئولیت عمده را در مورد رشد و پیشرفت كودك به عهده دارند. اساسیترین مسئله آنان (حفظ) منافع عالیة كودك است.
2. كشورهای طرف كنوانسیون به منظور تضمین و اعتلای حقوقی كه در این كنوانسیون بیان شده همكاریهای لازم را با والدین و قیم قانونی در جهت اجرای مسئولیتهایشان برای تربیت كودك به عمل خواهند آورد و ایجاد مؤسسات، تسهیلات و خدماتی را برای نگهداری كودكان تضمین خواهند كرد.
3. كشورهای طرف كنوانسیون تمام اقدامات لازم را در جهت تضمین حق استفاده كودكانی كه دارای والدین شاغل میباشند، از خدمات و تسهیلات مربوط به نگهداری كودكان به عمل خواهند آورد.
ماده 19
1. كشورهای طرف كنوانسیون تمام اقدامات قانونی، اجرایی، اجتماعی و آموزشی را در جهت حمایت از كودك در برابر تمام اشكال خشونتهای جسمی و روحی، آسیبرسانی یا سوءاستفاده، بیتوجهی یا سهلانگاری، بدرفتاری یا استثمار منجمله سوءاستفاده جنسی در حینی كه كودك تحت مراقبت والدین یا قیم قانونی یا هر شخص دیگری قرار دارد، به عمل خواهند آورد.
2. این گونه اقدامات حمایتی در موارد مقتضی باید شامل اقدامات مؤثر برای ایجاد برنامههای اجتماعی در جهت فراهم آوردن حمایتهای لازمه از كودك و كسانی كه مسئول مراقبت از وی میباشند و نیز حمایت در برابر سایر اشكال محدودیتها و نیز برای پیشگیری، شناسایی، گزارشدهی، ارجاع، تحقیق، درمان و پیگیری موارد بدرفتاریهایی كه قبلاً ذكر شد و نیز بر حسب مورد پشتیبانی از پیگرد قضائی باشد.
ماده 20
1. كودك نباید به طور موقت یا دائم از محیط خانواده و از منافع خویش محروم باشد و باید از طرف دولت تحت مراقبت و مورد مساعدت قرار گیرد.
2. كشورهای طرف كنوانسیون میبایست طبق قوانین ملی خود مراقبتهای جایگزین دیگری را برای این گونه كودكان تضمین نمایند.
3. این گونه مراقبتها شامل موارد زیادی میشود، از جمله تعیین سرپرست و كفیل در قوانین اسلامی، فرزندخواندگی و یا در صورت لزوم اعزام كودك به مؤسسات مناسب مراقبت از كودكان باشد. به هنگام بررسی راهحلها باید به استمرار مطلوب در تربیت كودك، قومیت، مذهب، فرهنگ و زبان كودك توجه خاص شود.
ماده 21
كشورهایی كه سیستم فرزندخواندگی را به رسمیت شناخته و مجاز میدانند، باید منافع عالیه كودك را در اولویت قرار داده و نكات زیر را مراعات كنند.
الف) تضمین این كه فرزندخواندگی فقط از سوی مقامات ذیصلاحی انجام میشود كه مطابق با قوانین و مقررات لازمالاجرا و براساس اطلاعات موثق و قابل اطمینان تعیین میكنند كه فرزندخواندگی با توجه به وضعیت وی در ارتباط با والدین، خویشاوندان و قیم قانونی مجاز است و در صورت مقتضی رضایت اشخاص فوق را برای فرزندخواندگی براساس مقررات لازمه كسب میكنند.
ب) تضمین این كه در صورتی كه كودك را نتوان به روشی مناسب در كشور خود تحت سرپرستی یك خانواده درآورد، فرزندخواندگی در سایر كشورها به عنوان راهحلی دیگر مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
ج) تضمین برخورداری كودكانی كه در سایر كشورها پذیرفته میشوند از مراقبتها و حقوقی كه به هنگام فرزندخواندگی در كشور خود، شامل حال آنان میشود.
د) اتخاذ تمام اقدامات لازم جهت تضمین این كه قبول كودك در سایر كشورها برای افراد مربوطه متضمن منافع مالی نباشد.
ه) در صورت لزوم، پیشبرد اهداف ماده حاضر از طریق انعقاد قراردادها یا اتخاذ ترتیبات دو یا چند جانبه و تلاش در این چارچوب برای تضمین این كه پذیرش كودك در یك كشور دیگر از طریق ارگانها یا مقامات ذیصلاح انجام شود.
ماده 22
1. كشورهای طرف كنوانسیون اقدام لازم را جهت تضمین برخورداری كودكی كه خواهان پناهندگی است و یا پناهنده تلقی میشود، چه همراه والدین خود باشد یا شخص دیگری، مطابق با قوانین و مقررات محلی و بینالمللی، از حمایتها و مساعدتهای بشردوستانه لازم و از حقوق مربوطه كه در این كنوانسیون یا سایر اسناد بشردوستانه یا حقوق بشر مقرر شده و كشورهای فوقالذكر نسبت به آنها متعهد میباشند، به عمل خواهند آورد.
2. بدین منظور، كشورهای طرف كنوانسیون بنا به صلاحدید خود با سازمان ملل و سایر سازمانهای بینالمللی یا غیردولتی ذیصلاح كه با سازمان ملل كار میكنند در جهت حمایت و مساعدت از این گونه كودكان و ردیابی والدین یا سایر اعضای خانواده كودكان پناهنده و برای كسب اطلاعات لازم برای به هم پیوستن مجدد اعضای خانواده همكاری خواهند كرد. در صورتی كه موفق به یافتن والدین یا سایر اعضای خانواده نشوند، با كودك همان گونه كه در این كنوانسیون اظهار شده، درست مانند كودكی كه به طور موقت یا دائم از محیط خانوادگی به هر دلیل محروم شده، رفتار خواهد شد.
ماده 23
1. كشورهای طرف كنوانسیون اذعان دارند كودكی كه ذهناً یا جسماً دچار نقص میباشد باید در شرایطی كه متضمن منزلت و افزایش اتكاء به نفس باشد و شركت فعال كودك در جامعه را تسهیل نماید، رشد یافته و از یك زندگی آبرومند و كامل برخوردار گردد.
2. كشورهای طرف كنوانسیون حق كودكان معلول را برای برخورداری از مراقبت های ویژه به رسمیت میشناسد و ارائه این مراقبتها را بر حسب شرایط والدین و یا مسئولین كودك و منوط به وجود منابع، به این گونه كودكان و كسانی كه مسئول مراقبت از وی هستند، تشویق و تضمین خواهند كرد.
3. با تشخیص نیازهای ویژه كودك معلول، كمكهای مقرر شده در پاراگراف 2 این ماده در صورت امكان میبایست به طور رایگان و با در نظر گرفتن منابع مالی والدین و یا مسئولین كودك انجام گیرد و میبایست به نحوی برنامهریزی شود كه كودك معلول بتواند دسترسی مؤثر به آموزش، تعلیم و تربیت و خدمات مراقبتی بهداشتی، خدمات توانبخشی، آمادگی برای اشتغال و ایجاد فرصت به روشی كه موجب دستیابی كودك به حداكثر كمال اجتماعی و پیشرفت شخصی از جمله پیشرفت فرهنگی و معنوی وی میشود، داشته باشد.
4. كشورهای طرف كنوانسیون در سایه همكاریهای بینالمللی، مبادله اطلاعات لازم را در زمینه مراقبتهای بهداشتی جهت پیشگیری و معالجات پزشكی، روانشناسی و توانبخشی كودكان معلول من جمله انتشار و در دسترس قرار دادن اطلاعات مربوط به روشهای توانبخشی، آموزش و خدمات حرفهای با هدف قادر ساختن كشورهای طرف كنوانسیون به پیشبرد توانائیها و مهارتهای خود و گسترش تجربیات آنان در این زمینهها، افزایش خواهند داد. در این ارتباط، به نیازهای كشورهای در حال توسعه توجه خاصی مبذول خواهد شد.
ماده 24
1. كشورهای طرف كنوانسیون حق كودك را جهت برخورداری از بالاترین استاندارد بهداشت و از تسهیلات لازم برای درمان بیماری و توانبخشی به رسمیت میشناسند. آنان برای تضمین این كه هیچ كودكی از رسیدن به این حق و دسترسی به خدمات بهداشتی محروم نخواهد شد، تلاش خواهند نمود.
2. كشورهای طرف كنوانسیون موضوع را تا اجرای كامل این حق دنبال خواهند كرد و خصوصاً در زمینههای ذیل روشهای مناسب را اتخاذ خواهند كرد.
الف) كاهش میزان مرگ و میر نوزادان و كودكان
ب) تضمین فراهم نمودن مشورتهای پزشكی و مراقبتهای بهداشتی اولیه
ج) مبارزه با بیماریها و سوء تغذیه، از جمله در چارچوب مراقبتهای بهداشتی اولیه از طریق به كار بستن تكنولوژیهای در دسترس و از طریق فراهم نمودن مواد غذایی مقوی و آب آشامیدنی سالم و در نظر گرفتن خطرات آلودگی محیط زیست.
د) تضمین مراقبتهای قبل و پس از زایمان مادران
ه) تضمین این كه تمام اقشار جامعه خصوصاً والدین و كودكان از مزایای تغذیه شیر مادر، بهداشت و بهداشت محیط زیست و پیشگیری از حوادث اطلاع داشته و به آموزش دسترسی داشته و در زمینه استفاده از اطلاعات اولیه بهداشت كودك و تغذیه مورد حمایت قرار دارند.
و) توسعه مراقبت های بهداشتی پیشگیرانه، ارائه راهنمائیهای لازم به والدین و آموزش تنظیم خانواده و خدمات.
3. كشورهای طرف كنوانسیون تمام اقدامات لازم و مناسب را برای زدودن روش معالجاتی سنتی و خرافی در مورد بهداشت كودكان به عمل خواهندآورد.
4. كشورهای طرف كنوانسیون پیشبرد و تشویق همكاریهای بینالمللی برای دستیابی تدریجی به تحقق كامل حقوق شناخته شده در كنوانسیون حاضر را متقبل میشوند. در این ارتباط، به نیازهای كشورهای در حال توسعه توجه خاصی خواهد شد.
ماده 25
كشورهای طرف كنوانسیون حق كودكی كه توسط مقامات ذیصلاح به منظور مراقبت، حفاظت و یا بهداشت جسمی و روحی به خانواده یا مؤسسهای داده شده است را جهت انجام بررسی دورهای نحوه رفتار با كودك و بررسی دوره درمان ارائه شده برای كودك و تمام وضعیتهای مربوط به نگهداری وی را به رسمیت میشناسد.
ماده 26
1. كشورهای طرف كنوانسیون حق برخورداری از امنیت اجتماعی منجمله بیمه اجتماعی را برای تمام كودكان به رسمیت میشناسند و اقدام لازم را جهت دستیابی به تحقق كامل این حق، مطابق با قوانین ملی، به عمل خواهند آورد.
2. این مزایا در صورت مقتضی میبایست با توجه به منافع و شرایط كودك و اشخاصی كه مسئولیت نگهداری وی را به عهده دارند و نیز هر گونه ملاحظه دیگری مربوط به كاربرد این مزایا در جهت منافع كودك در اختیارشان قرار گیرد.
ماده 27
1. كشورهای طرف كنوانسیون حق تمام كودكان را نسبت به برخورداری از استاندارد مناسب زندگی برای توسعه جسمی، ذهنی، روحی، اخلاقی و اجتماعی به رسمیت میشناسند.
2. والدین یا سایر سرپرستان كودك، مسئولیت عمدهای در جهت تضمین شرایط زندگی مناسب برای پیشرفت كودك در چارچوب توانائیها و امكانات عالی خود به عهده دارند.
3. كشورهای طرف كنوانسیون، مطابق با شرایط ملی و در چارچوب امكانات خود، اقدام ضروری را برای یاری والدین و سایر اشخاص مسئول كودك در جهت اعمال این حق به عمل خواهند آورد و در صورت لزوم كمكهای مالی و برنامههای حمایتی را خصوصاً در مورد تغذیه، پوشاك و مسكن فراهم خواهند كرد.
4. كشورهای طرف كنوانسیون اقدام لازم جهت تضمین پرداخت مخارج كودك از سوی والدین و یا سایر اشخاصی كه مسئولیت مالی كودك را به عهده دارند چه در داخل و چه در خارج از كشور به عمل خواهند آورد. در مواردی كه شخص مسئول امور مالی كودك در كشوری متفاوت از كشور كودك زندگی میكند، كشورهای طرف كنوانسیون پذیرش موافقتنامههای بینالمللی یا انعقاد این گونه موافقتنامهها و نیز اتخاذ سایر ترتیبات لازم را تسریع خواهند نمود.
ماده 28
1. كشورهای طرف كنوانسیون حق كودك را نسبت به آموزش و پرورش به رسمیت میشناسند و برای دستیابی تدریجی به این حق و براساس ایجاد فرصتهای مساوی، اقدامات ذیل را معمول خواهند داشت:
الف) اجباری و رایگان نمودن تحصیل ابتدائی برای همگان
ب) تشویق توسعه اشكال مختلف آموزش متوسطه منجمله آموزش حرفهای و كلی، در دسترس قرار دادن این گونه آموزشها برای تمام كودكان و اتخاذ اقدامات لازم از قبیل ارائه آموزش و پرورش رایگان و دادن كمكهای مالی در صورت لزوم.
ج) در دسترس قرار دادن آموزش عالی برای همگان براساس توانائی ها و از هر طریق مناسب.
د) در دسترس قرار دادن اطلاعات و راهنماییهای آموزشی و حرفهای برای تمام كودكان.
ه) اتخاذ اقداماتی جهت تشویق حضور مرتب كودكان در مدارس و كاهش غیبتها.
2. كشورهای طرف كنوانسیون تمام اقدامات لازم را جهت تضمین این كه نظم و انضباط در مدارس مطابق با حفظ شئون انسانی كودكان بوده و مطابق با كنوانسیون حاضر باشد، به عمل خواهند آورد.
3. كشورهای طرف كنوانسیون همكاریهای بینالمللی را در موضوعات مربوط به آموزش و پرورش، خصوصاً در زمینه زدودن جهل و بیسوادی در سراسر جهان و تسهیل دسترسی به اطلاعات فنی و علمی و روشهای مدرن آموزشی، تشویق و افزایش خواهند داد. در این ارتباط، به نیازهای كشورهای در حال توسعه توجه خاصی خواهد شد.
ماده 29
1. كشورهای طرف كنوانسیون موافقت مینمایند كه موارد ذیل باید جزء آموزش و پرورش كودكان باشد.
الف) پیشرفت كامل شخصیت، استعدادها و توانائیهای ذهنی و جسمی كودكان.
ب) توسعه احترام به حقوق بشر و آزادیهای اساسی و اصول مذكور در منشور سازمان ملل.
ج) توسعه احترام به والدین كودك، هویت فرهنگی، زبان و ارزشهای ادبی و ملی كشوری كه در آن زندگی میكند، و به موطن اصلی كودك و به تمدنهای متفاوت با تمدن وی.
د) آماده نمودن كودك برای داشتن زندگی مسئولانه در جامعهای آزاد و با روحیهای (مملو) از تفاهم، صلح، صبر، تساوی زن و مرد و دوستی بین تمام مردم، گروههای قومی، مذهبی و ملی و اشخاص دیگر.
ه) توسعه احترام نسبت به محیط طبیعی.
2. از هیچ یك از بخشهای این ماده و ماده 28 نباید چنان تعبیر شود كه مخلّ آزادی افراد و ارگانها برای تأسیس و اداره مؤسسات آموزشی كه همواره طبق اصول ذكر شده در پاراگراف 1 این ماده و با شرایط ارائه آموزش مطابق با حداقل استاندارد ذكر شده توسط دولت ایجاد میشود، تلقی شود.
ماده 30
در كشورهایی كه اقلیتهای قومی و مذهبی و یا اشخاص بومی زندگی میكنند، كودكی كه متعلق به این اقلیتها است باید به همراه سایر اعضای گروهش از حق برخورداری از فرهنگ و تعلیم و انجام اعمال مذهبی خود و یا زبان خویش برخوردار باشد.
ماده 31
1. كشورهای طرف كنوانسیون حق كودك را برای تفریح و آرامش و بازی و فعالیتهای خلاق مناسب سن خود و شركت آزادانه در حیات فرهنگی و هنری به رسمیت میشناسند.
2. كشورهای طرف كنوانسیون حق كودك را برای شركت كامل در حیات فرهنگی و هنری محترم شمرده و توسعه میدهند و فراهم نمودن فرصتهای مناسب جهت شركت در فعالیتهای فرهنگی، هنری خلاق و تفریحی را تشویق خواهند نمود.
ماده 32
1. كشورهای طرف كنوانسیون حق كودك جهت مورد حمایت قرار گرفتن در برابر استثمار اقتصادی و انجام هر گونه كاری كه زیانبار بوده و یا توقفی در آموزش وی ایجاد كند و یا برای بهداشت جسمی، روحی، معنوی، اخلاقی و پیشرفت اجتماعی كودك مضر باشد را به رسمیت میشناسند.
2. كشورهای طرف كنوانسیون اقدامات لازم قانونی، اجرائی، اجتماعی و آموزشی را در جهت تضمین اجرای این ماده به عمل خواهند آورد. در این راستا، و با توجه به مواد مربوطه در سایر اسناد بینالمللی، كشورهای طرف كنوانسیون خصوصاً موارد ذیل را مورد توجه قرار خواهند داد:
الف) تعیین حداقل سن یا حداقل سنین برای انجام كار.
ب) تعیین مقررات مناسب از نظر ساعات و شرایط كار.
ج) تعیین مجازاتها و یا اعمال سایر ضمانتهای اجرای مناسب جهت تضمین اجرای مؤثر این ماده.
ماده 33
كشورهای طرف كنوانسیون تمام اقدامات لازم از جمله اقدامات قانونی، اجرائی، اجتماعی، آموزشی را جهت حمایت از كودكان در برابر استفاده غیرقانونی از مواد مخدر و یا مواد محرك، همانگونه كه در معاهدات بینالمللی مربوطه تعریف شده و جلوگیری از استفاده از كودكان در تولید غیرقانونی و قاچاق این گونه مواد به عمل خواهند آورد.
ماده 34
كشورهای طرف كنوانسیون متقبل میشوند كه از كودكان در برابر تمام اشكال سوءاستفادهها و استثمارهای جنسی حمایت كنند. بدینمنظور، كشورهای فوق خصوصاً اقدامات ملی، دو و چند جانبه را در جهت جلوگیری از موارد زیر به عمل میآورند.
الف) تشویق یا وادار نمودن كودكان برای درگیری در هر گونه فعالیتهای جنسی.
ب) استفاده استثماری از كودكان در فاحشهگری و سایر اعمال غیرقانونی جنسی.
ج) استفاده استثماری از كودكان در اعمال و مطالب پُرنوگرافیك.
ماده 35
كشورهای طرف كنوانسیون تمام اقدامات ضروری ملی، دو و چند جانبه را برای جلوگیری از ربوده شدن، فروش و یا قاچاق كودكان به هر شكل و به هر منظور به عمل خواهند آورد.
ماده 36
كشورهای طرف كنوانسیون از كودكان در برابر تمام اشكال استثمار كه هر یك از جنبههای رفاه كودك را به مخاطره اندازد، حمایت خواهند كرد.
ماده 37
كشورهای طرف كنوانسیون اجرای اقدامات ذیل را متقبل میشوند.
الف) هیچ كودكی نباید تحت شكنجه یا سایر رفتارهای بیرحمانه و غیرانسانی یا مغایر شئون انسانی قرار گیرد. مجازات اعدام و یا حبس ابد بدون امكان بخشودگی را نمیتوان در مورد كودكان زیر 18 سال اعمال كرد.
ب) هیچ كودكی نباید به طور غیرقانونی و خودسرانه زندانی شود. دستگیری، بازداشت و یا زندانی كردن یك كودك میبایست مطابق با قانون باشد و به عنوان آخرین راه چاره و برای كوتاهترین مدت ممكن باید بدان متوسل شد.
ج) با كودك زندانی باید به خاطر مقام ذاتی انسان، رفتاری انسانی و توأم با احترام داشت، به نحوی كه نیازهای به خصوص سنی وی در نظر گرفته شود. كودكان زندانی خصوصاً باید از افراد بزرگسال جدا شوند مگر این كه این امر مغایر مصالح كودك باشد. كودك جز در شرایط استثنایی حق دارد با خانواده خود از طرق نامه و ملاقات تماس گیرد.
د) هر كودك زندانی میبایست از حق دسترسی سریع به مشاوره حقوقی و یا سایر مساعدتهای ضروری و نیز حق اعتراض نسبت به مشروعیت زندانی شدن خود در برابر دادگاه یا سایر مقامات ذیصلاح، مستقل و بیطرف و تصمیمگیری سریع در این گونه موارد برخوردار باشد.
ماده 38
1. كشورهای طرف كنوانسیون متقبل میشوند به مقررات قانون بینالمللی بشر دوستی در زمان جنگهای مسلحانه كه مربوط به كودكان میشود احترام بگذارند.
2. كشورهای طرف كنوانسیون هر گونه اقدام عملی را جهت تضمین این كه افراد كمتر از 15 سال در مخاصمات مستقیماً شركت نكنند، معمول خواهند داشت.
3. كشورهای طرف كنوانسیون از استخدام افراد كمتر از 15 سال در نیروهای مسلح خود خودداری خواهندكرد. این كشورها برای استخدام افرادی كه بالای 15 سال و زیر 18 سال سن دارند، اولویت را به بزرگترها خواهند داد.
4. كشورهای طرف كنوانسیون، مطابق با تعهدات خود نسبت به قانون بینالمللی بشر دوستی در جهت حمایت از افراد غیرنظامی به هنگام جنگهای مسلحانه، تمام اقدامات عملی را برای تضمین حمایت و مراقبت از كودكانی كه تحت تأثیر (عواقب) جنگ قرار گرفتهاند به عمل خواهند آورد.
ماده 39
كشورهای طرف كنوانسیون تمام اقدامات لازم را برای تسریع بهبودی جسمی و روحی و سازش اجتماعی كودكی كه قربانی بیتوجهی، استثمار، سوءاستفاده، شكنجه یا سایر اعمال خشونتآمیز، غیرانسانی و تحقیر كننده یا جنگ بوده است، به عمل خواهند آورد. این روند بهبودی و پیوستن مجدد به جامعه میبایست در محیطی كه موجب سلامت، اتكای نفس و احترام كودك شود، انجام گیرد.
ماده 40
1. كشورهای عضو در مورد كودكان مجرم یا متهم به نقض قانون كیفری این حق را به رسمیت میشناسند كه با آنان مطابق با شئونات و ارزش كودك رفتار گردد. این امر موجب افزایش احترام كودك نسبت به حقوق بشر و آزادیهای اساسی دیگران شده، سن كودك را در نظر گرفته و با در نظر گرفتن سن كودك، باعث افزایش خواست وی برای سازش با جامعه و به عهده گرفتن نقشی سازنده میگردد.
2. بدین منظور و با توجه به مفاد مربوطه اسناد بینالمللی، كشورهای عضو خصوصاً موارد ذیل را تضمین مینمایند:
الف) هیچ كودكی نباید به خاطر اعمالی كه در زمان ارتكاب توسط قانون ملی یا بینالمللی منع نشده، متهم یا گناهكار شناخته شود.
ب) هر كودكی كه متهم یا محكوم به نقض قانون كیفری شود، حداقل دارای تأمینهای زیر خواهد بود:
1) بیگناه شناخته شدن تا زمانی كه جرم طبق قانون ثابت بشود.
2) اطلاع مستقیم و سریع از اتهامات وارده بر علیه وی، در صورت لزوم از طریق والدین و یا قیم قانونی، و (حق) داشتن مشاوره حقوقی و یا سایر كمكها در تهیه و ارائه لایحه دفاعیه.
3) روشن شدن موضوع در اسرع وقت توسط مقام یا ارگان قضائی بیطرف و مستقل و طی یك دادرسی عادلانه در حضور وكیل یا سایر كمكهای حقوقی، مگر این كه این امر در جهت منافع كودك تشخیص داده نشود، خصوصاً با در نظر گرفتن سن، موقعیت و یا والدین و یا قیم قانونی كودك.
4) مجبور نبودن به دادن شهادت و یا اظهار تقصیر و امكان بررسی اظهارات شهود مخالف و كسب اجازه برای شركت و بررسی اظهارات شاهدان وی در شرایط مساوی.
5) دسترسی به مقام یا ارگان قضائی ذیصلاح، بیطرف و مستقل بالاتر بر طبق قانون در صورت مجرمشناختهشدن
6) حق استفاده رایگان از مترجم در صورتی كه كودك قادر به درك زبان مورد استفاده (در دادگاه) نباشد.
7) محرمانه بودن كامل موضوع در طول تمام مراحل دادرسی.
3. كشورهای عضو در جهت افزایش وضع قوانین و مقررات و تأسیس مقامات و مؤسساتی كه خصوصاً مربوط به كودكان متهم، یا مجرم به نقض قانون كیفری باشند، تلاش خواهند كرد و خصوصاً اقدامات ذیل را معمول خواهند داشت:
الف) قائل شدن حداقل سن برای نقض قانون كیفری به نحوی كه زیر این سن، كودك فاقد مسئولیت كیفری باشد.
ب) در صورت تناسب و تمایل، وضع مقرراتی در جهت رفتار با این گونه كودكان بدون توسل به دادرسیهای قضائی، به شرطی كه حقوق بشر و ضمانتهای حقوقی كاملاً رعایت شود.
4. تأمین مسائلی از قبیل مقررات نگهداری، راهنمایی، نظارت، مشاوره، تعلیق مجازات، فرزندخواندگی، تعلیم و تربیت و برنامههای آموزشی حرفهای و سایر اقدامات دیگر در جهت تضمین این كه با كودكان رفتاری متناسب با رفاه و شرایط و جرم ارتكابی آنها خواهد شد.
ماده 41
هیچ یك از (مواد) كنوانسیون حاضر، قوانینی كه در جهت تحقق حقوق كودك مؤثرتر بوده و جزء موارد زیر میباشد را تحت تأثیر قرار نمیدهد:
الف) قانون كشور عضو، یا
ب) قانون بینالمللی لازمالاجرا در آن كشور.
بخش 2
ماده 42
كشورهای عضو موظف هستند اصول و مقررات كنوانسیون را به طرقی مناسب و فعال و به نحوی یكسان به اطلاع بزرگسالان و كودكان برسانند.
ماده 43
1. به منظور بررسی پیشرفت كشورهای عضو در جهت تحقق تعهداتشان در قبال كنوانسیون حاضر، میبایست كمیتهای در مورد حقوق كودك برای انجام وظایفش كه ذكر خواهد شد، تشكیل گردد.
2. كمیته شامل ده كارشناس با موقعیت عالی از نظر اخلاقی و با صلاحیت در زمینههایی كه در این كنوانسیون ذكر شده، خواهد بود. اعضای كمیته توسط كشورهای عضو از میان اتباع خود انتخاب میشوند و با مسئولیت شخصی خودشان خدمت خواهند كرد. در این زمینه به پراكندگی جغرافیایی برابر و نیز سیستمهای حقوقی عمده توجه خاص خواهد شد.
3. اعضای كمیته توسط كشورهای عضو با رأیگیری مخفی از میان لیست نامزدها انتخاب میشوند. هر یك از كشورهای عضو میتوانند یك نفر از اتباع خود را نامزد كنند.
4. انتخابات اولیه كمیته ظرف كمتر از 6 ماه پس از تاریخ به اجرا در آمدن كنوانسیون و پس از آن هر 2 سال یكبار انجام خواهد شد. حداقل 4 ماه قبل از هر انتخابات، دبیركل سازمان ملل طی نامهای از كشورهای عضو خواستار تعیین نامزدهای خود طی 2 ماه میشود. دبیركل متعاقباً بر حسب الفبا لیستی از اشخاص نامزد شده و كشورهایی كه آنان را نامزد كرده، تهیه كرده و آن را به كشورهای عضو كنوانسیون تسلیم خواهد نمود.
5. انتخابات در اجلاسهای كشورهای عضو كه توسط دبیركل در مقرهای سازمان ملل افتتاح میشود، انجام میگیرد. در آن اجلاسها كه با حضور دو سوم از كشورهای عضو رسمیت خواهد یافت، اعضای كمیته از میان كسانی كه بیشترین آراء و اكثریت مطلق آرای نمایندگان حاضر و رأی دهنده كشورهای عضو را كسب كردهاند، برگزیده میشوند.
6. اعضای كمیته برای مدت 2 سال انتخاب میشوند. این افراد در صورت نامزدی مجدد حق انتخاب شدن مجدد را دارا میباشند. مدت خدمت 5 تن از اعضای منتخب در اولین انتخابات در پایان 2 سال خاتمه مییابد؛ بلافاصله پس از اولین انتخابات اسامی این پنج تن توسط رئیس جلسه و از طریق قرعهكشی مشخص خواهد شد.
7. در صورت فوت، استعفا و یا اعلام عدم توانائی انجام وظیفه اعضای كمیته به هر دلیل، كشوری كه این عضو را نامزد كرده به شرط تأیید كمیته كارشناس دیگری را از میان اتباع خود برای خدمت در مدت باقی مانده انتخاب خواهد كرد.
8. كمیته مقررات مربوط به خود را وضع خواهد كرد.
9. كمیته مأموران خود را برای یك دوره 2 ساله انتخاب خواهد كرد.
10. جلسات كمیته به طور عادی در یكی از مقرهای سازمان ملل یا هر محل مناسب دیگری كه توسط كمیته تعیین میشود، تشكیل میگردد. كمیته به طور عادی سالانه تشكیل جلسه میدهد. مدت جلسات كمیته در جلسهای با شركت كشورهای عضو كنوانسیون حاضر و با تأیید مجمع عمومی تعیین شده و در صورت لزوم قابل تغییر خواهد بود.
11. دبیركل سازمان ملل تجهیزات و پرسنل لازم را برای مفید واقع شدن عملكردهای كمیته، طبق كنوانسیون حاضر فراهم خواهد نمود.
12. با تأیید مجمع عمومی، اعضای كمیتهای كه طبق كنوانسیون حاضر تشكیل میشود، در طی مدت خدمت از محل بودجه سازمان ملل و طبق شرایطی كه مجمع عمومی تعیین میكند، حقوق دریافت خواهند كرد.
ماده 44
1. كشورهای عضو متقبل میشوند كه از طریق دبیركل سازمان ملل گزارشاتی را در مورد اقداماتی كه برای تحقق حقوق شناخته شده در این كنوانسیون به عمل آوردهاند و پیشرفتهای حاصله را به كمیته تسلیم كنند:
الف) ظرف 2 سال پس از به اجرا درآمدن كنوانسیون در مورد كشور مربوطه
ب) و پس از آن هر 5 سال یكبار
2. گزارشاتی كه طبق ماده حاضر تهیه میشوند میبایست عوامل و مشكلاتی را كه احتمالاً در سر راه انجام تعهدات وجود دارد، نشان دهند. این گزارشات هم چنین باید شامل اطلاعات كافی در جهت دادن تصویری جامع از اجرای كنوانسیون در كشور مربوطه باشد.
3. كشوری كه یك گزارش اولیه جامع به كمیته ارائه كرده است، میتواند از ارائه اطلاعات سیاسی كه قبلاً طبق پاراگراف 1 (الف) ماده حاضر فراهم كرده، خودداری كند.
4. كمیته میتواند از كشورهای عضو خواهان اطلاعات بیشتری در مورد نحوه اجرای كنوانسیون شود.
5. كمیته هر دو سال یكبار از طریق شورای اجتماعی و اقتصادی گزارشاتی را در مورد فعالیتهای خود به مجمع عمومی ارائه خواهد كرد.
6. كشورهای عضو میبایست گزارشات خود را در كشورهایشان به طور گسترده در اختیار عموم بگذارند.
ماده 45
به منظور تسریع در اجرای مؤثر كنوانسیون و تشویق همكاریهای بینالمللی در زمینههای مندرج در آن:
الف) سازمانهای تخصصی، صندوق كودكان سازمان ملل و سایر ارگانهای آن سازمان میتوانند در حوزه اختیاراتشان بر اجرای مواد این كنوانسیون نظارت كنند. كمیته میتواند بر حسب مورد از سازمانهای تخصصی، صندوق كودكان سازمان ملل و سایر ارگانهای ذیصلاح در زمینههایی كه به اختیارات مربوط میشود، جهت ارائه نظرات تخصصی در مورد اجرای كنوانسیون، دعوت به همكاری كند. كمیته هم چنین میتواند از سازمانهای تخصصی، صندوق كودكان سازمان ملل و سایر ارگانهای سازمان ملل بخواهد در مورد اجرای كنوانسیون در زمینههایی كه به اختیارات آنان مربوط میشود، گزارشاتی را ارائه نمایند.
ب) كمیته میتواند بر جسب مورد گزارشات كشورهای عضو را كه حاوی درخواست و یا اعلام نیاز به همكاری و مساعدتهای فنی است به ضمیمه نظرات و پیشنهادات خود به سازمانهای تخصصی، صندوق كودكان سازمان ملل و سایر ارگانهای ذیصلاح ارسال دارد.
ج) كمیته میتواند به مجمع عمومی توصیه كند كه از دبیركل بخواهد از طرف خود مطالعاتی را در مورد موضوعات ویژه مربوط به حقوق كودكان تقبل نماید.
د) كمیته میتواند براساس اطلاعات واصله، در اجرای مواد 44 و 45 كنوانسیون، پیشنهادات و نظرات كلی خود را اعلام كند. این پیشنهادات و نظرات به كشور عضو مربوط ارسال خواهد شد و به همراه نظرات كشور عضو به مجمع عمومی گزارش خواهد گردید.
بخش 3
ماده 46
این كنوانسیون در اختیار تمام كشورها جهت امضا قرار خواهد گرفت.
ماده 47
این كنوانسیون منوط به تصویب است. اسناد تصویب نزد دبیركل سازمان ملل باقی خواهد ماند.
ماده 48
تمام كشورها میتوانند به عضویت این كنوانسیون درآیند، اسناد عضویت نزد دبیركل سازمان ملل به ودیعه خواهد ماند.
ماده 49
1. این كنوانسیون 30 روز پس از تاریخ به ودیعه گذاشتن بیستمین سند تصویب یا عضویت، نزد دبیركل سازمان ملل قابل اجرا خواهد بود.
2. برای هر كشوری كه پس از به ودیعه گذاشته شدن بیستمین سند تصویب یا عضویت، كنوانسیون حاضر را تصویب كند یا به عضویت آن درآید، این كنوانسیون 30 روز پس از زمان به ودیعه گذاردن اسناد عضویت یا تصویب كشور مربوطه قابل اجرا خواهد بود.
ماده 50
1. هر یك از كشورهای عضو میتوانند اصلاحیهای را پیشنهاد كرده و آن را برای دبیركل سازمان ملل نیز ارسال كنند. دبیركل، اصلاحیه پیشنهادی آن را با سایر كشورهای عضو در میان میگذارد و از آنان در مورد تشكیل كنفرانس كشورهای عضو به منظور بررسی و رأیگیری در مورد پیشنهادات واصله نظرخواهی میكند. در صورتی كه ظرف 4 ماه پس از اعلام دبیركل، حداقل یك سوم كشورهای عضو، موافق با تشكیل چنین كنفرانسی باشند، دبیركل كنفرانس را به كمك سازمان ملل افتتاح خواهد كرد. اصلاحیهای كه مورد تصویب اكثریت كشورهای عضو حاضر در كنفرانس قرار گیرد، جهت تصویب به مجمع عمومی فرستاده خواهد شد.
2. هر اصلاحیهای كه مطابق پاراگراف اول این ماده تصویب شود، پس از تصویب مجمع عمومی سازمان ملل و پذیرش دو سوم اكثریت كشورهای عضو قابل اجرا خواهد بود.
3. پس از به اجرا درآمدن یك اصلاحیه فقط كشورهایی كه آن را پذیرفتهاند، موظف به اجرای آن میباشند. سایر كشورهای عضو همچنان موظف به رعایت این كنوانسیون و سایر اصلاحیههای قبلی كه آنها را پذیرفتهاند خواهند بود.
ماده 51
1. دبیركل سازمان ملل متن نظرات كشورها را در هنگام تصویب یا عضویت دریافت كرده و در اختیار سایر كشورها خواهد گذاشت.
2. نظرات مغایر با اهداف و مقاصد این كنوانسیون ممنوع بوده و دریافت نخواهد شد.
3. نظرات را میتوان در هر زمان از طریق اعلام به دبیركل سازمان ملل پس گرفت. دبیركل تمام كشورها را نیز در جریان خواهد گذاشت. این اعلام از تاریخی كه به دست دبیركل میرسد، قابل اجرا خواهد بود.
ماده 52
كشورهای عضو میتوانند از طریق ارسال یك اعلان كتبی به دبیركل از عضویت كنوانسیون خارج شوند. این امر یك سال پس از تاریخ دریافت اعلان توسط دبیركل قابل اجرا خواهد بود.
ماده 53
دبیركل سازمان ملل به عنوان امانتدار این كنوانسیون انتخاب شده است.
ماده 54
نسخه اصلی كنوانسیون حاضر به همراه ترجمه عربی، چینی، انگلیسی، فرانسه، روسی و اسپانیایی آن كه همگی از اعتبار یكسان برخوردار است، نزد دبیركل سازمان ملل به ودیعه گذاشته خواهد شد.
با حضور نمایندگان تامالاختیار كه از طرف دولتهای متبوع خود دارای اختیار هستند، این كنوانسیون امضا گردید.
نظرات کاربران سایت
فرم ارسال نظر: